|
POKOLCE Pokolcowate - czyli ryby z rodziny Acanthuridae należą do najpiękniejszych mieszkańców akwariów morskich. Nazwę swą zawdzięczają kolcom (od 1 do 3) wyrastającym u nasady płetwy grzbietowej. Ta ostra jak skalpel broń daje się składać i prostować w razie potrzeby a więc może służyć do obrony i jednocześnie nie przeszkadzać w pływaniu. W sytuacji zagrożenia taki kolec może również służyć do "zaczopowania" ryby pomiędzy skałami, gdy jakiś drapieżnik - np. człowiek - próbuje wyciągnąć ją z jej kryjówki.Innymi nazwami, pod którymi te ryby są znane, są: "ryby chirurgi - Surgeonfish", "ryby lekarze - Doctorfish" albo, z języka niemieckiego - "Tang". Te dość duże ryby - nawet do 60 cm - mają bocznie spłaszczone ciała o owalnym kształcie. Ich inną charakterystyczną cechą jest wypukłe czoło oraz wysoko osadzone duże oczy. Bajecznie kolorowe ubarwienie sprawia, że obok błazenków, są najczęściej trzymanymi i najbardziej charakterystycznymi dla akwarystyki morskiej rybami. Panuje przekonanie, że są to ryby żywiące się wyłącznie glonami. O ile glony są u większości gatunków pokolców pokarmem podstawowym to do ich "menu" należy zaliczyć także zooplankton i detrytus. Także pokarmy mięsne, jak np. kryl, powinny znaleźć się w ich diecie. Świetnie potrafią kontrolować ilość glonów, również tych pożądanych, w zbiorniku. Jako bardzo aktywni pływacy wymagają dużych akwariów, z silnym prądem wody oraz dużą ilością miejsca do pływania. Wśród skał powinniśmy zostawić im sporo kryjówek, gdzie mogą schować się w sytuacjach stresowych oraz gdzie mogą się ułożyć do snu. Pokolce są bowiem rybami, które możemy zobaczyć leżące na boku i nie jest to bynajmniej objaw choroby a po prostu pozycja, którą przyjmują do spania. Dość wrażliwe na choroby. Szczególnie często zapadają na "chorobę białych plam". Przy prawidłowym żywieniu oraz zapewnieniu im właściwych warunków powinny łatwo poradzić sobie same z chorobami. W trudniejszych przypadkach zaleca się leczenie lekami zawierającymi miedź, a więc musi ono odbywać się w oddzielnym zbiorniku kwarantannowym, gdyż pierwiastek ten jest zabójczy dla koralowców. Pokolce nadają się do zbiorników rafowych, jednakże trzeba pamiętać, że niektóre gatunki a nawet poszczególne osobniki z danego gatunku, mogą podszczypywać polipy koralowców twardych a czasami i miękkich. Rodzina pokolców składa się z 6 rodzajów (genera) wśród których znajdziemy 72 gatunki. Ryby z rodzajów: Acanthurus, Ctenochaetus, Naso, Paracanthurus (jeden gatunek) oraz Zebrasoma są najbardziej popularne. Rodzaj Prionurus zamieszkuje zimniejsze wody i rzadko występuje w hodowalach. ^  Acanthurus olivaceus - "ryba chirurg" o pomarańczowych ramionach Orange-Shoulder Tang. Nazwę swą zawdzięcza dorosłemu ubarwieniu. Młoda ryba jest cała żółta. Gdy dorośnie staje się ciemniejsza - różnice w kolorach mają charakter lokalny - z dwoma wąskimi pomarańczowymi paskami po bokach ciała a zaczynającymi się w okolicach skrzeli. Pokolec ten zamieszkuje obszar Indo-Pacyfiku. Dorasta do 35 cm. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Dość agresywna ryba i z tego względu należy trzymać ją jako jedyny egzemplarz z tego gatunku. Jeśli jest niedokarmiana wystarczająco często może podgryzać koralowce twarde o dużych polipach. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 500 litrów.^ Acanthurus tennenti - pokolec odkryty w 1861. Ma ubarwienie jasno-szare z dwoma czarnymi pręgami w okolicach skrzeli (kolorystyka może być lokalnie inna) i duże, ciemne "oko" u nasady płetwy grzbietowej. Zamieszkuje wody zachodniego Oceanu Indyjskiego, okolice południowej Afryki aż po Sri Lankę. Widywana w okolicach Bali i Indonezji. Dorasta do 30 cm. Bardzo rzadko występuje w handlu. Żywi się glonami, ale pobiera różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, sushi nori (suszona rzęsa morska), można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Jeśli jest niedokarmiana wystarczająco często może podgryzać koralowce twarde o dużych polipach. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 500 litrów. ^  Acanthurus lineatus - "ryba chirurg" nazywany klaunem albo pasiastym pokolcem Lined Surgeonfish. Charakteryzują ją niebieskie (od błękitnego do ciemno niebieskiego) podbrzusze i takież same paski na żółtym lub pomarańczowym grzbiecie i głowie. Zamieszkuje obszar Indo-Pacyfiku, Wielkiej Rafy Koralowej, okolice południowej Japonii aż po wschodnie wybrzeża Afryki. Na wolności osiąga nawet 38 cm, ale w akwarium jest znacznie mniejsza. Jeden z najbardziej agresywnych Acanthurusów. Żywi się glonami, ale pobiera różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Jeśli jest niedokarmiana wystarczająco często może podgryzać koralowce twarde o dużych polipach. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 500 litrów.^  Acanthurus nigricans - pokolec podobny do A. japonicus. Zwany potocznie biało policzkowym Whitecheek a to ze względu na jasną plamkę w okolicach ust, która pięknie kontrastuje z ciemnym ubarwieniem reszty ciała. Jasno niebieski ogon i żółte lub pomarańczowe pręgi na ogonie oraz u nasady płetwy brzusznej i grzbietowej nadają jej ciekawy, i niespotykany u pokolców, wygląd. Jest raczej nieśmiała i dorasta do 21 cm, co tym bardziej czyni ją pożądaną rybą dla wielu akwarystów morskich. Niestety, ryba ta nie żyje długo w niewoli. Żywi się glonami, ale pobiera różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Jeśli jest niedokarmiana wystarczająco często może podgryzać koralowce twarde o dużych polipach. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 300 litrów.^  Acanthurus leucosternon - jeden z najpiękniejszych pokolców. Zamieszkuje obszar Oceanu Indyjskiego, wschodnie wybrzeża Afryki i okolice Indonezji. Jest jednym z mniejszych pokolców - do 23 cm - ale agresywnym i wrogo nastawionym do innych "ryb doktorów" a szczególnie o zbliżonym kształcie i kolorze. Bardzo podatny na choroby skóry. W akwarium należy trzymać tylko jedną sztukę z tego gatunku. Na wolności pływa samotnie, ale jeśli w okolicy jest pełno pożywienia łączy się w wielkie stada i wspólnie żerują na "pastwiskach" glonowych. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Jeśli jest niedożywiona może podgryzać koralowce twarde o dużych polipach. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 300 litrów.^  Acanthurus sohal - symbol rafy z okolic krajów arabskich stąd też i jego nazwa pokolec arabski Arabian Surgeonfish. Najczęściej spotykana ryba na pocztówkach. Bardzo agresywna w stosunku do innych pokolców i ryb tak jak i ona żywiących się glonami. Największy z Acanthurusów - dorasta do 40 cm. Kolec jadowy, tak charakterystyczny dla "ryb chirurgów", pełni u niej rolę często używanej, groźnej broni. Należy liczyć się ze stratami ryb w szczególności, gdy posiada się dorosłego osobnika. O ile to możliwe należy trzymać ją w bardzo dużych zbiornikach z odpowiednio dobranymi rybimi współmieszkańcami. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 700 litrów.^ 
Acanthurus achilles - śliczna, ciemno ubarwiona ryba. Ciało ma kolor granatowy lub ciemno niebieski z czerwoną, żółtą lub pomarańczową dużą plamką przy ogonie i takim samym paskiem na płetwie ogonowej. Stosunkowo mała - do 25 cm - ale wymagająca ryba. Potrzebuje silnego przepływu wody i dużo miejsca do pływania. Jeśli zbiornik nie jest duży należy trzymać tylko jeden egzemplarz z tego gatunku. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 400 litrów.^  Acanthurus triostegus - ten "skazaniec" Convict Surgeonfish zasługuje na swoją nazwę ubarwieniem niewątpliwie przypominającym "pasiak" więzienny. Jasne umaszczenie i ciemne - brązowe lub czarne - pasy nie są być może szczególnie piękne, ale ryba ta ma niewątpliwą przewagę nad innymi pokolcami. Jest wśród nich wyjątkowym pacyfistą. Jeśli posiada się wystarczająco duży zbiornik można je trzymać w dużych ławicach. Należy jednak pamiętać, by wpuszczać je do zbiornika w tym samym czasie. Można je trzymać z innymi pokolcami, ale lepiej by były to ryby z rodzajów: Naso lub Zebrasoma. Dorasta do 26 cm i zamieszkuje obszar Indo-Pacyfiku aż po Meksyk i Panamę. Nadaje się do zbiorników z rafą koralową lecz zbiornik powinien mieć co najmniej 300 litrów. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C.^ Ctenochaetus strigosus - ryba ta ma kilka potocznych nazw ale większość odnosi się do żółtej otoczki wokół oczu, stąd Yelloweye Surgeonfish. Młode osobniki mają jasną (żółtą) kolorystykę w odróżnieniu do ciemniejszej (wpadającej w brąz) osobników dorosłych. Jest to endemiczny gatunek dla Hawajów i wysp Johnsona. W zależności od miejsca "zamieszkania" posiadają one albo paski albo kropki. Dorasta do 18 cm. Spokojny pokolec, jednakże może atakować osobniki własnego gatunku. Doskonale nadaje się do akwariów rafowych. Wymaga dużej ilości glonów rosnących w zbiorniku, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 21-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 300 litrów. ^  Naso lituratus - pomarańczowo-grzbietowe Naso lub inaczej pokolec ze szminką na ustach Lipstick Tang jest jednym z dwóch gatunków Naso nadających się do akwarium morskiego. Reszta jest po prostu zbyt duża. Żyje na obszarze Indo-Pacyfiku od Morza Czerwonego do wybrzeży Japonii, od Hawajów po Wielką Rafę Koralową. Piękna, bardzo aktywna ryba. Samice mają ciemniejsze (niebieskawe) kolory a samce są jaśniejsze (żółcie, beże) i posiadają dłuższe zakończenia płetwy ogonowej. Gatunek ten zamieszkujący Ocean Indyjski nazywany jest Blond Naso jako jaśniejszy. Zazwyczaj nie agresywny wobec innych ryb. Ma reputację zjadacza glonów "bąbelkowych" (Valonia) ale również ryby mogącej wyskoczyć z otwartego akwarium. Wymaga dużo miejsca do pływania i sporej ilości kryjówek do schronienia pomiędzy skałami. Dorasta do 46 cm a przez to zbiornik nie powinien być mniejszy niż 500 litrowy. Niektóre osobniki znane są ze zjadania tylko brązowych glonów lecz większość zjada bardzo różnorodne pokarmy. N. Lituratus żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 24-28 C.^ Paracanthurus hepatus - pokolec królewski Royal Tang w zupełności zasługuje na swoją nazwę. Przepiękna kolorystyka z dominującym błękitem, żółta płetwa ogonowa obramowana czernią, która ciągnie się dalej w stronę górnej części tułowia i tworzy rysunek palety malarskiej. Stąd z resztą jego inna nazwa potoczna Palette Blue Tang. Zamieszkuje szeroki rejon Indo-Pacyfiku. Dorasta do 30 cm. Młode można trzymać w grupach ale dorosłe osobniki należy trzymać pojedynczo. Starsze ryby mają tendencję do tracenia błękitnego koloru podbrzusza. Ryba bardzo podatna na choroby skóry (głównie białe plamki, erozję płetw), prawdopodobnie ze względu na małą ilość śluzu pokrywającego ciało. Mało agresywna ryba, którą z powodzeniem można trzymać w akwarium rafowym. Początkowo dość nieśmiała. Potrzebuje wtedy dużej ilości koralowców o licznych rozgałęzieniach, aby miała miejsce do schronienia się. Jako jeden z nielicznych pokolców żywi się w znacznym stopniu pokarmami mięsnymi oraz glonami, ale pobiera również różnorodne suche i mrożone pokarmy roślinne oraz mięsne, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C. Minimalna wielkość zbiornika dla P. hepatus to 400 litrów. ^  Zebrasoma flavescens - ten całkowicie żółty pokolec (Yellow Tang) zamieszkuje obszar Indo-Pacyfiku aż po Hawaje (ryby z okolic tych wysp nie są nigdy łapane za pomocą cyjanku) i dodaje dużo uroku i koloru do akwarium rafowego. Dorasta do 20 cm i, jako bardzo aktywna ryba, wymaga minimum 300 litrowego zbiornika. "Pasie" się glonami i taki pokarm jest jej niezbędny aby utrzymać swój kolor. W razie nieodpowiedniego karmienia może blaknąć. Aktywna, może być agresywna i nie lubić towarzystwa innych pokolców. Z drugiej jednak strony, jeśli mamy zamiar trzymać Acanthurusy czy Paracanthurusa hepatusa wraz z innymi pokolcami to Zebrasoma jest najlepszym wyborem. Jeśli chcemy posiadać w swym zbiorniku kilka Z. flavescens to akwarium musi być większe niż 500 litrów i należy wpuszczać je jednocześnie. Na wolności żyją samotnie, parami lub w małych, luźnych grupkach. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C.^ Zebrasoma scopas - ten brązowy pokolec (Brown Tang) wbrew swej nazwie nie jest brązowy lecz jego kolorystyka oscyluje między ciemną żółcią, zielenią, brązem aż po czerń. Mniej jaskrawo ubarwiony niż Z. flavescens. Zamieszkuje obszar centralnego i południowego Pacyfiku. Widywana również na obszarze Oceanu Indyjskiego. Dorasta do 20 cm i wymaga zbiornika co najmniej 300 litrowego. Jedna z najbardziej agresywnych i terytorialnych Zebrasomas. Nie znosi wprost członków tej samej rodziny. Należy trzymać ją pojedynczo, chyba, że w bardzo dużym zbiorniku. Dobrze odkarmiona zachowuje kolorystykę i nie jest podatna na choroby. W żywieniu jest typowym przedstawicielem ryb-chirurgów. Żywi się głównie glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C. ^  Zebrasoma xanthurum - czyli purpurowy pokolec (Purple Tang). W ubarwieniu trochę podobny do Paracanthurusa hepatusa. Ciało ma ciemno niebieskie z ciemnymi kropkami na głowie i czasami takimi samymi paskami na reszcie ciała. Gatunek endemiczny dla Morza Czerwonego. Rośnie do 25 cm i wymaga zbiornika minimum 400 litrowego. Najbardziej agresywna z Zebrasomas. Będzie zawzięcie walczyła z innymi rybami swego gatunku, jak również z innymi pokolcami. Najlepiej wprowadzać ją jako ostatnią rybę do zbiornika i raczej gdy nie ma więcej niż 10 cm. Wcześniej czy później i tak zdominuje inne ryby. W stosunku do innych rodzajów ryb raczej pokojowa. Nie należy trzymać jej z innymi pokolcami, chyba, że zbiornik jest wyjątkowo duży. Kiedyś rarytas w handlu, teraz dużo łatwiej dostępna. Ryba nie łapana za pomocą cyjanku. Żywi się głównie glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Jeśli jest niedożywiona może podgryzać polipy twardych a nawet miękkich koralowców. Przy złym odżywianiu traci kolory, blaknie i jest bardziej podatna na choroby. Wymagana temperatura - 24-28 C.^  Acanthurus japonicus - pokolec o złotym obrzeżeniu Gold Rimmed Tang jest jedną z potocznych nazw tej pięknej ryby. Żółte pasy okalające, typowe dla ryb chirurgów, dyskoidalne ciało mają rzeczywiście złotawy odcień gdy współgrają z ciemnym (brązowym, niebieskim, fioletowym) kolorem reszty tułowia. Kolorystyka jest uzależniona od miejsca pochodzenia ryby - Ocean Indyjski, zachodnia część Pacyfiku, wybrzeża Filipin i Indonezji - jednakże ogon jest zawsze jasno-niebieski. Pokolec ten jest bardzo podobny do A. nigricans ale od niego bardziej odporny. Nadal jednak ma opinię delikatnego, słabo znoszącego trudy transportu i trudnego w aklimatyzacji. Dorasta do 21 cm i wymaga minimum 300 litrowego zbiornika. Początkowo nieśmiała i wymagająca kryjówek do schowania się. Wybredna jeśli chodzi o pokarm. Żywi się glonami, ale pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Jeśli jest niedożywiona może podgryzać koralowce twarde o dużych polipach. Wymagana temperatura to 22-28 C. Należy trzymać tylko jeden okaz z tego gatunku i nie łączyć z bardziej agresywnymi Acanhurusami.^ Acanthurus mata - jeden z mniej znanych w akwarystyce morskiej pokolców a to ze względu na swoje wymiary. Może dorastać do 50 cm więc minimalne akwarium dla niej to 700 litrów. Ma to zapewniać jej dużo miejsca do pływania i w zbiorniku zalecana jest silny przepływ wody. Potoczna nazwa - Elongate Tang - słusznie zwraca uwagę na jej wydłużone ciało. Jest to smukła, o niebieskawej kolorystyce ryba, której jedynym barwniejszym akcentem jest żółty pasek przebiegający przez głowę w okolicach oczu i nadający mu wygląd maski. Rzadko spotykana w handlu choć licznie zamieszkuje znaczne obszary wód stref tropikalnych. Można ją napotkać na obszarze Indo-Pacyfiku, u południowych wybrzeży Afryki i Japonii, na Wielkiej Rafie Koralowej, w pobliżu Nowej Kaledonii i Wysp Marshalla. Jej naturalną dietę stanowi zooplankton, ale jako przedstawiciel pokolcowatych, żywi się także glonami. Pobiera również różnorodne pokarmy roślinne: suche i mrożone pokarmy roślinne zawierające glony ze szczególnym uwzględnieniem Spiruliny, można podawać jej kawałki cukini, brokuły czy liście sałaty - oczywiście po uprzednim ich sparzeniu wrzącą wodą. Karmić 2-3 razy dziennie. Wymagana temperatura - 22-28 C. ^ BŁAZENKI AmphiprionWśród najbardziej popularnych ryb akwariowych w akwarystyce morskiej na czołowych miejscach można znaleźć ryby żyjące w symbiozie z ukwiałami. Ukwiały zapewniają rybom schronienie a to dzięki parzydełkom mogącym boleśnie a nawet śmiertelnie poparzyć natręta. Ryby, uodpornione na jad ukwiałów, zapewniają gospodarzom resztki pokarmowe pozostające po posiłkach. Te relacje są nie do końca zbadane i całkowicie pewne, ale dotychczasowe obserwacje pozwalają wyciągać takie wnioski. Odporność ryb na jad może być przekazywany genetycznie jak również nabywany dzięki stopniowemu oswajaniu się z nim. Profitami czerpanymi przez ukwiały mogą być resztki pokarmowe, ale ze względu na odżywianie się ich za pomocą zooksanteli oraz pobieraniu planktonu i zooplanktonu z wody, możliwym jest również powód wynikający z przyjemności odczuwanej przez ukwiał jak i bezpieczeństwo samego ukwiała. Inną teorią jest to, iż błazenki stanowią przynętę dla drapieżników, które same mogą stać się łupem ukwiała. Ryby ukwiałowe bardzo dbają o swoje "lokum" np. poprzez wyczyszczanie okolic wokół ukwiału z bezkręgowców, ryb czy też koralowców. Wielu z akwarystów boleśnie odczuło to gdy stracili cenne koralowce, głównie twarde, znajdujące się wokół miejsca upatrzonego sobie przez ukwiała. Ryby ukwiałowe, potocznie zwane "błazenkami", są bardzo popularne ze względu na ich odporność, wspaniałą kolorystykę, niewielkie wymiary, dość spokojny charakter i dużą dostępność w handlu. Należy do nich 27 gatunków z rodzaju Amphiprion i jedyny gatunek z rodzaju Premnas. Najbardziej znanym błazenkiem jest Amphiprion ocellaris, który powszechnie uznawany jest za symbol rafy koralowej. Dla osób młodszych znany jako Nemo z animowanego filmu pt. "Gdzie jest Nemo?". Niewątpliwą zaletą błazenków jest ich widowiskowość - pływają praktycznie przez cały czas po całym zbiorniku dodając mu dużo ruchu i wdzięku - oraz ich wymagania pokarmowe i środowiskowe. Jedzą praktycznie wszystko: począwszy od zooplanktonu, przez mrożone pokarmy, mięso krewetek i innych ryb, aż po pokarmy suche. Odporne na choroby i pewne "niedociągnięcia" jeśli chodzi o parametry wody, pod warunkiem, że zaaklimatyzują się w akwarium. Preferują temperaturę wody od 25 do 27 C, jednak niektóre gatunki żyją w wodach odrobinę zimniejszych - od 22 do 25 C. Kolorystyka oraz paski na ciele pozwalają podzielić je na sześć grup, bardzo podobnych do siebie i różniących się tylko drobnymi szczegółami. Grupy te to: Percula (2), Pomidorowa - Tomato (5), Skunk (6 - co to znaczy? domyślcie się sami lub zerknijcie na opis tuż poniżej), Clarkii (11), Saddleback (3 - również poszukajcie znaczenia tego słowa w jednym z opisów poniżej) i Maroon, czyli rdzawobrązowa do której należy tylko Premnas biaculeatus. Życząc jak najwięcej przyjemności w zapoznawaniu się z tymi rybami, ich hodowaniu i podpatrywaniu w zbiornikach muszę dodać kilka słów na zakończenie. Nie wyobrażam sobie zbiornika z rafą koralową bez tych rybek, jednakże zakupując je pamiętajmy by trzymać je pojedynczo lub w dobranych parach gdy są dorosłe lub kilka sztuk gdy są małe i pragniemy by dobrały się w parę; nie należy trzymać kilku gatunków błazenków razem - wszystkie ryby ukwiałowe są traktowane jako jedna rodzina i z taką samą energią zwalczane (wyjątkiem są najmniejsze z nich A. percula i ocellaris); należy uważać, by po dobraniu sobie stałego miejsca przez ukwiał w jego pobliżu nie było koralowców twardych oraz by pamiętać, że z braku ukwiała błazenki mogą niepokoić czy próbować zaanektować jako swój dom niektóre gatunki koralowców twardych z dużymi polipami. ^ A. akallopisos - rośnie do 10 cm. Występuje na całym obszarze Oceanu Indyjskiego na głębokości od 3 do 15 m. Angielska nazwa Skunk czy też Skunk-Striped odnosi się do białej pręgi biegnącej przez cały grzbiet od nasady nosa aż po ogon, która z widziana z przodu nadaje jej pewne podobieństwo do skunksa. Bezpieczna dla rafy. Nie należy jednak wprowadzać jej do akwarium, gdzie ryby o zapędach terytorialnych ustaliły już swoje rewiry. Doskonale współżyje z ukwiałami Heteractis magnifica oraz Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. akindynos - rośnie do 12 cm. Widywana na południowo-zachodniej części Pacyfiku, przez Wielką Rafę Barierową aż po Nową Kaledonię. Odporna rybka, jeśli już się zaklimatyzuje w akwarium, która jest jednak dość trudna jeśli chodzi o transport. Współżyje z ukwiałami: Entacmaea quadricolor, Heteractis aurora, H. crispa, H. magnifica, Stichodactyla haddoni, i S. mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. allardi - rośnie do 14 cm. Widywana w zachodniej części Oceanu Indyjskiego i w zachodniej części Afryki od 1 do 25 metrów. Dominuje kolor żółty i czarny, co ładnie kontrastuje z białym ogonem. Zamieszkuje ukwiały z gatunków: Entacmaea quadricolor, Heteractis aurora i Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. bicinctus - rośnie do 14 cm. Występuje na terenie Morza Czerwonego i w zachodniej części Oceanu Indyjskiego na głębokości od 1 do 25 metrów. Ukwiały symbiotyczne z którymi współżyje to: Entacmaea quadricolor, Heteractis aurora, H. crispa, H. magnifica i Stichodactyla gigantea. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. chagoensis - rośnie do 10 cm. Jest to jeden z ostatnio odkrytych błazenków. Zamieszkuje zachodnią część Oceanu Indyjskiego aż po wyspy Archipelagu Chagos - stąd jego nazwa. Podobny do A. nigripes. Nie ma żadnych informacji odnośnie ukwiałów, z którymi żyje w symbiozie. W handlu praktycznie niedostępny. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. chrysogaster - rośnie do 14 cm. Widywany w Oceanie Indyjskim i Pacyfiku, wokół Mauritiusa i we wschodniej części Madagaskaru. Kolorem dominującym jest czerń. Żółty brzuch i białe paski dopełniają kolorystyki tego błazenka. Żyje w ukwiałach: Heteractis aurora, H. magnifica, Macrodactyla doreensis, Stichodactyla haddoni i S. mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. chrysopterus - rośnie do 15 cm. Zamieszkuje obszary zachodniego Pacyfiku. Widywany na głębokości od 1 do 25 metrów. Współżyje z ukwiałami: Entacmaea quadricolor, Heteractis aurora, H. Crispa, H. magnifica, Stichodactyla haddoni i S. mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. clarkii - rośnie do 14 cm. Szeroko rozpowszechniony na obszarze Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku. Często mylony z A. sebae. Wyśmienita ryba dla początkujących akwarystów ze względu na dużą tolerancję odnośnie parametrów wody. Do akwarium powinno się wpuszczać kilka młodych ryb, aby dobrały się w pary. Dorosłe ryby walczą ze sobą zaciekle, dlatego należy je trzymać w dobranych parach lub pojedynczo. Współżyje z ukwiałami: Entacmaea quadricolor, Heteractis aurora, H. crispa, H. magnifica, Stichodactyla haddoni i S. mertensii. Przy braku ukwiałów może niepokoić wielkopolipowe koralowce twarde. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. ephippium - rośnie do 12 cm. Zamieszkuje cały Ocean Indyjski i okolice wysp: Sumatra i Jawa oraz u wybrzeży Tajlandii i Malezji, skąd jest głównie sprowadzany. Całkowity brak białych pasów (to jedyny taki błazenek) i krwistoczerwone ubarwienie z czarnym grzbietem przypominającym końskie siodło uzasadnia angielską nazwę Red Saddleback. Bardzo agresywny i chętny do bójek z innymi rybami. Współżyje z ukwiałami: Entacmaea quadricolor i Heteractis crispa. Przy braku ukwiałów twarde koralowce o dużych polipach mogą być przez nie zamieszkiwane. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. frenatus - rośnie do 14 cm. Widywany na zachodnim Pacyfiku, na Morzu Południowo-Chińskim oraz na północ w kierunku Japonii. Ze względu na kolorystykę zwany Pomidorowym - Tomato fish. Bardzo odporny. Żyje w symbiozie z Entacmaea quadricolor i Heteractis crispa. Jako dorosły osobnik przejawia dużą agresję w stosunku do innych ryb żyjących z ukwiałami oraz mniejszymi rybami. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. fuscocaudatus - rośnie do 14 cm. Zamieszkuje zachodnie obszary Oceanu Indyjskiego, Aldabry i Seszeli. Stąd jedna z jego nazw - seszelski błazenek czyli Seychelles Anemonefish. Inna nazwa to Dusky-tail Anemonfish czyli błazenek z ogonem w kolorze zmierzchu. Jest on czarny z białym obramowaniem co przypomina promienie czarnego słońca jako symbolu nadchodzącego zmroku. Żyje z ukwiałem Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. latezonatus - rośnie do 14 cm. Zupełnie inaczej ubarwiony niż inne błazenki. Cały czarny z szerokimi biało-srebrnymi pasami. Zamieszkuje zachodni Pacyfik, okolice Australii i Nowej Kaledonii. Żyje w symbiozie z ukwiałami: Entacmaea quadricolor i Heteractis crispa. Wymagana temperatura (ze względu na środowiska które zamieszkuje jest inna niż u reszty błazenków) - 22-25 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. latifasciatus - rośnie do 12 cm. Żyje w zachodniej części Oceanu Indyjskiego oraz w okolicach Madagaskaru - stąd jego nazwa Madagaskarski błazenek Madagascar Anemonfish. Bardzo rzadko spotykany w handlu i stosunkowo niedawno odkryty. Współżyje z ukwiałami: Heteractis crispa i Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 24-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. leucokranos - rośnie do 9 cm. Jeden z nowoodkrytych błazenków, rzadko spotykany w handlu. Zamieszkuje obszary zachodniego Pacyfiku aż po północne wybrzeża Nowej Gwinei i Wysp Salomona. Współżyje z ukwiałami: Heteractis crispa, H. Magnifica i Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. mccullochi - rośnie do 12 cm. Cały czarny z białą pręgą na głowie i białawą płetwą ogonową. Dzięki swemu wyglądowi otrzymał nazwę błazenek białopyski (Whitesnout Anemonfish). Widywany na całym obszarze Indo-Pacyfiku. Żyje w ukwiałach Heteractis crispa i Entacmaea quadricolor. Rzadko spotykany w handlu. Wymagana temperatura - 23-26 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. melanopus - rośnie do 12 cm. Zamieszkuje obszar Oceanów Indyjskiego i Pacyfiku, Wielkiej Rafy Koralowej, Mikronezji i południowo-wschodniej Polinezji. Czerwono-czarny w kolorystyce, co znalazło odzwierciedlenie w nazwie angielskiej Red and Black Anemonfish. Agresywny do mniejszych ryb i innych ryb ukwiałowych. W symbiozie z Entacmaea quadricolor i Heteractis crispa. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. nigripes - rośnie do 11 cm. Zamieszkuje zachodnią część Oceanu Indyjskiego, Malediwy i okolice Sri Lanki. Znana od 100 lat, ale bardzo rzadka w handlu a to ze względu na dużą umieralność podczas transportu. Potrzebuje dużo miejsca do pływania. Żyje w ukwiale Heteractis magnifica. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. ocellaris - symbol rafy koralowej. Dorasta do 9 cm. Występujący na całym obszarze Indo-Pacyfiku. Jedyny z błazenków, który jest rozmnażany w niewoli. Osobniki złapane w środowisku naturalnym są mało wytrzymałe na trudy transportu. Samiczki są wyraźnie większe od samców. Nie agresywna ryba wobec inny współmieszkańców i, co rzadkie, wobec innych błazenków. Żyje w symbiozie z Heteractis magnifica, Stichodactyla gigantea oraz S. mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. omanensis - rośnie do 14 cm. Zamieszkuje zachodnią część Oceanu Indyjskiego. Odkryty w 1991. Praktycznie niedostępny w handlu. Nie ma danych odnośnie ukwiałów z którymi żyje w symbiozie. Wymagana temperatura - 24-28 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. percula - rośnie do 7 cm. Często mylony z A. ocellaris. Zamieszkuje obszar zachodniego Pacyfiku, Melanezję, aż po wybrzeża Północnego Queensland. Samiczka większa od samca. Słaby pływak. Współżyje z Heteractis crispa, H. magnifica i Stichodactyla gigantea. Przy braku ukwiałów niepokoi twarde koralowce o dużych polipach, które imitują im ukwiała. ^ A. perideraion - dorasta do 10 cm. Potocznie zwany Różowym błazenkiem - Pink Anemonfish. Bardzo agresywny dla innych przedstawicieli swego gatunku, ale łatwy do nastraszenia przez inne bardziej agresywne ryby. Współżyje w symbiozie z następującymi ukwiałami: Heteractis crispa, H. magnifica, Macrodactyla doreensis i Stichodactyla gigantea. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. polymnus - dorasta do 12 cm. Występuje w zachodniej części Pacyfiku. Ryby złapane na wolności są trudne w hodowli i rzadko spotykane. Ryby wyhodowane w niewoli są znacznie łatwiejsze w utrzymaniu, choć również trudnodostępne. Zazwyczaj mało agresywny i może być trzymany w grupach. Żyje w symbiozie z ukwiałami: Heteractis crispa i Stichodactyla haddoni. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. rubrocinctus - rośnie do 12 cm. Zamieszkuje północno-zachodnie wybrzeża Australii - stąd jego nazwa potoczna Australian Anemonfish. Nie tak wytrzymały jak inne błazenki pomidorowe. W symbiozie z Entacmaea quadricolor oraz Stichodactyla gigantea. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. sandaracinos - rośnie do 12 cm. Występuje na obszarze zachodniego Pacyfiku, północno-zachodniej Australii, Indonezji i Filipin. Powinien być wpuszczany do zbiornika jako jedna z pierwszych ryb. O ile to możliwe, należy wybierać ryby wyhodowane w niewoli, gdyż dziko żyjące osobniki są bardzo podatne na chorobę błazenków "Brooklynella hostilis". Potocznie zwany Pomarańczowym błazenkiem - Orange Anemonfish. Ukwiały symbiotyczne dla tej ryby to: Heteractis crispa i Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. sebae - dorasta do 14 cm. Zamieszkuje obszar północnego Oceanu Indyjskiego i południową część Półwyspu Arabskiego. Żyje w symbiozie z ukwiałem Stichodactyla haddoni. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ A. thiellei - rośnie do 10 cm. Gatunek niedawno odkryty (1981) i praktycznie nie występujący w hodowli. Występuje na obszarze zachodnio-centralnego Pacyfiku i Filipin. Nie ma informacji o ukwiałach symbiotycznych dla tej ryby. Wymagana temperatura - 24-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 76 litrów. ^ A. tricinctus - rośnie do 12 cm. Występowanie tej ryby jest ograniczone do Wysp Marshalla. Angielska nazwa Three-banded Anemonfish słusznie sugeruje błazenka o trzech pasach. Symbiotycznymi ukwiałami dla tej ryby są: Entacmaea quadricolor, Heteractis aurora, H. crispa oraz Stichodactyla mertensii. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ PremnasP. biaculeatus - samica rośnie do 16, a samiec do 8 cm. Najbardziej agresywny z błazenków. Powinien być trzymany pojedynczo lub w dobranych parach. Zamieszkuje na obszarze zachodniego Pacyfiku i wschodniej części Oceanu Indyjskiego. Występuje w dwóch odmianach barwnych: jasno czerwona lub jasno pomarańczowa z białymi (bardziej agresywna) i ciemno czerwona, a nawet czekoladowa żółtymi pasami. Ta ostatnia wersja kolorystyczna tej ryby jest charakterystyczna dla zwierząt pochodzących z okolic Sumatry. Jej ukwiałem symbiotycznym jest Entacmaea quadricolor albo Macrodactyla doreensis. Wymagana temperatura - 25-27 C. Minimalny zbiornik dla tej ryby to 114 litrów. ^ RYBY INNE Chromis viridis - kastaniet zielony Green Chromis należy do garbików - ryb wytrzymałych, długowiecznych (nawet do 15 lat w dobrych warunkach), spokojnych wobec współmieszkańców a jednocześnie dodających ruchu zbiornikowi z rafą koralową. Wbrew swojej nazwie może mieć również kolor niebieski. Dorasta do 9 cm. Powinien być trzymany w małych grupach i w akwariach z koralowcami wśród których będzie szukał schronienia i noclegu. Pływa głównie w górnych strefach zbiornika. Wszystkożerny. Odżywia się głównie zooplanktonem ale również będzie pobierał pokarmy mięsne (solowce,, kawałki mięs małży, pąkli itd.) żywe, mrożone i suszone. Zalecane są jednak także pokarmy roślinne. Karmić należy 2-3 razy dziennie w małych dawkach. Warto podawać jej również witaminy aby utrzymać pełnię barw tej ryby. Polecana dla początkujących. Minimalna wielkość zbiornika to 100 litrów. Zamieszkuje w naturze obszar Indo-Pacyfiku. Choć odporna to nie należy jednak wykraczać ponad następujące wymagania parametrów wody: temperatura 22-28 C, zasolenie 1,020-1,025, pH 8,1-8,4.^ Pseudanthias evansi - wszystkie strzępielowate wymagają dużej ilości miejsca do pływania. Ta stosunkowo niewielka - do 11 cm - rybka potrzebuje jednak co najmniej 200 litrowego zbiornika, dużo miejsca do pływania oraz silnego ruchu wody. Jest barwnie ubarwiona. Górna część ciała ma kolor jaskrawo żółty podczas gdy dół ciała może mieć kolor: jasnozielony, purpurowy czy fioletowy. Zamieszkuje obszar Oceanu Indyjskiego. Trudna i wymagająca ryba ale spokojna i może być trzymana wraz z innymi spokojnymi rybami tego samego lub pokrewnego gatunku. Można ją hodować pojedynczo lub w grupach - 1 samiec i kilka samic. Jest to hermafrodyta, więc w razie zakupienia kilku sztuk i braku wśród nich samca dominująca samica nim się staje. Wymaga głównie pokarmów mięsnych: zooplanktonu, artemii, mięsa krewetek czy ryb oraz pokarmów mrożonych i suszonych opartych na mięsie. Należy ją karmić wiele razy dziennie w małych porcjach. Woda powinna mieć następujące parametry: temperatura 22-27 C, zasolenie 1,020-1,025, pH 8,1-8,4. ^ Pseudanthias squamipinnis - ta 12 cm ryba wymaga dużego zbiornika (200 litrów), dużo przestrzeni do pływania, silnego ruchu wody i kilkukrotnego karmienia w ciągu dnia. Lubi przebywać w środkowej strefie akwarium. Warto mieć sporo kryjówek wśród skał - czuje się wtedy znacznie bezpieczniej. Mimo tego, że jest to dość agresywna ryba jak na antiasa, to można ją trzymać pojedynczo lub w grupie składającej się z 1 samca i 4 lub więcej samic w zbiorniku minimum 500 litrowym. Zalecane jednak jest trzymanie jej pojedynczo ze względu na terytorializm i wojowniczość. Występuje na całym obszarze Indo-Pacyfiku i jest jedną z najczęściej fotografowanych ryb podczas nurkowań. Kolory dominujące to czerwień i pomarańcz. Wymaga różnorodnego, mięsnego pokarmu. Wymaga głównie pokarmów mięsnych: zooplanktonu, artemii, mięsa krewetek czy ryb oraz pokarmów mrożonych i suszonych opartych na mięsie. Należy ją karmić wiele razy dziennie w małych porcjach. Woda powinna mieć następujące parametry: temperatura 22-27 C, zasolenie 1,020-1,025, pH 8,1-8,4. ^ Labroides dimidiatus - wargatek czyściciel jest rybą spełniającą bardzo pożyteczną rolę w oczyszczaniu ryb z pasożytów skórnych. Wszystkie ryby poddają się zabiegom pielęgnacyjnym wykonywanym przez nią z wielką ochotą i z tego powodu jest ona zalecana do wszelkich typów akwariów morskich. Należy jednak uważać na Aspidontusa taeniatusa (aspidonta szablozębnego), który jest do niej bardzo podobny i wykorzystując to podobieństwo podpływa do ryb przygotowujących się do czyszczenia i wyszarpuje jej kawałki ciała. L. dimidiatus dorasta do 10 cm i wymaga zbiornika minimum 100 litrowego oraz obecności ryb, które mógłby oczyszczać i jednocześnie się odżywiać. Uzupełnia on swoją dietę zooplanktonem, robakami i małymi skorupiakami. Należy go również dokarmiać wszelkimi pokarmami zwierzęcymi np. posiekanymi mięsem ryb czy krewetek. Niektóre osobniki mogą podszczypywać małże tridicana. Ryba dość trudna w hodowli głównie ze względu na trudności z przystosowaniem do karmienia. Wymaga temperatury 24-28 C, zasolenia 1,020-1,025, pH 8,1-8,4. Zamieszkuje na całym obszarze Indo-Pacyfiku. Występuje w wielu odmianach barwnych: białej, srebrnej, czarnej, czasem czerwonej - zawsze jednak z pasem (głównie czarnym) wzdłuż obu boków ciała. Pływa w całej toni wodnej. Pokojowo usposobiona. ^ |
POKOLCE
